ČETIRI OZNAČITELJA I SAHRANA: Hobotnica OCCRP

<< Nazad na sadržaj
< Prethodno
Sledeće >

Međutim, ključna logistička i finansijska podrška CINS-u ne dolazi od NUNS-a, već od jedne u Srbiji malo poznate i gotovo fiktivne organizacije sa sedištem u Bosni i Hercegovini, koja se zove Projekat izveštavanja o organizovanom kriminalu i korupciji (OCCRP), na čijem je čelu Dru Saliven, samoproglašeni američki žurnalista koji je tokom devedesetih iz države Tenesi preko organizacija USAID[1] i Irex dospeo na područje bivše Jugoslavije, pa je tako CINS zapravo podružnica ovog tela, dok se provizorno, za domaće potrebe, predstavlja da je u okrilju NUNS-a. Novinari istraživači CINS-a većinom su istovremeno i novinari istraživači OCCRP-a. OCCRP se predstavlja kao neprofitni, zajednički program Centra za istraživačko novinarstvo u Sarajevu (CIN), rumunskog i moldavskog Rise Projecta, bugarskog Centra za istraživačko novinarstvo, Centra za istraživačko novinarstvo u Srbiji, Novaje Gazete u Moskvi, Kijev posta, HETQ (Jermenski istraživački novinari), re:Baltica u baltičkim državama, Atlatszo.hu u Mađarskoj, SCOOP-Makedonija, MANS-a u Crnoj Gori, nedeljnika Monitor u Crnoj Gori, „Liberala“ i „Studija Monitor“ iz Gruzije, Češkog centra za istraživačko novinarstvo i mreže novinara istraživača i medija od Istočne Evrope do centralne Azije. Balkanska istraživačka regionalna mreža (BIRN), čija je direktorka Gordana Igrić, nekadašnja glavna urednica Instituta za izveštavanje o ratu i miru (IWPR) koja je sa tog mesta omogućila pranje biografije novinaru agencije SRNA Radovana Karadžića Željku Cvijanoviću, današnjem uredniku proruskog i ultranacionalističkog internet portala Novi standard, sa svojim ogrankom koji deluje na Kosovu takođe je deo mreže OCCRP.

Poslednju u nizu ovih tipskih organizacija iz Crne Gore (treća u istoj državi), pod serijalnim nazivom Centar za istraživačko novinarstvo Crne Gore (CIN-CG), osnovala je 31. januara 2014. godine firma Daily Press d. o. o., koja je vlasnik dnevnog lista Vijesti i TV Vijesti d. o. o. iz Podgorice. Obe medijske firme u neformalnom su vlasništvu crnogorskog biznismena Miodraga Perovića, koji se nalazi i u Upravnom odboru CIN-CG-a, u kojem su još i predsednik Željko Ivanović, izvršni direktor Vijesti, Mihajlo Jovović, glavni urednik Vijesti, Slavoljub Šćekić, nekadašnji izvršni direktor TV Vijesti i aktuelni predsednik Borda te kompanije, te Vladan Mićunović, glavni urednik TV Vijesti. Predsednica CIN-CG je Milka Tadić Mijović, sestra od strica bivšeg predsednika Srbije Borisa Tadića, izvršna direktorka nedeljnika Monitor, koji je takođe u sastavu OCCRP-a. OCCRP se zvanično finansira od grantova Fonda za demokratiju Ujedinjenih nacija (UNDEF), Agencije Sjedinjenih Država za međunarodni razvoj (USAID) i Fonda za otvoreno društvo.

Ipak, istraživačke priče, koje ne spadaju u uobičajene kraće novinarske forme, s jedne strane raspolažu mnogo većim manevarskim prostorom i brojnim opcijama za plasiranje istraživačkih podataka (koji sami po sebi ne moraju ni biti nužno kompromitujući), tako da se izazove željeni efekat. Obično je u pitanju želja nekog naručioca koji ima interesa da se podaci na određeni način predstave, pa taj tako istovremeno postaje i klijent te istraživačke organizacije, bez obzira na to što se njeni troškovi već podmiruju iz grantova. S druge strane, ekskluzivni podaci koje je dostavio jedan klijent mogu poslužiti kao materijal za ucenjivanje onog fizičkog ili pravnog lica koje tako predstavljeni podaci kompromituju, pa time i ono ulazi u rizik da postane klijent, a sve u cilju da se na istraživačkoj priči zaradi što je više novca moguće, što, dakle, ne mora nužno da podrazumeva njeno momentalno objavljivanje. U praksi se pokazuje da ovaj tip „novinarskih“ organizacija ne preza ni od jednog od navedenih oblika finansiranja, štaviše – to tretira kao svoj regularni deo posla.

I Femić i Dojčinović, pored operativnih podataka kojima raspolažu, svoj rad začinjuju eventualnim zaključcima i implikacijama, sumnjama i pretpostavkama, tj. svim onim što je Tužilaštvu i policiji nezgodno da direktno iznose u javnost, da bi sa Šarićem povezali Stanka Subotića, a preko njega i Mila Đukanovića, jer se ispostavlja da uvek postoji neko važniji ko treba da bude označen, neko bitniji i veći od samog Šarića, da bi ovaj zatim spao samo na puki politički instrument – na ono što je sam Šarić u sudnici nazvao „stvar“. Ovu divlju gradnju realizuju tako što se selektivno nadovezuju na već postojeće napise iz žute štampe kako iz Srbije, tako i iz Crne Gore, dok ti isti mediji sve vreme zapravo samo jedni od drugih preuzimaju i minimalno variraju sadržaj, kako bi svaka ta minimalna varijacija podstakla novo pitanje i dalje produbljivala hajku. Ono što Femić sumira u Novom magazinu i Al Jazeeri Balkans, to Dojčinović razlaže na sajtovima OCCRP i CINS, koji zatim svoje istraživačke priče pokušavaju da plasiraju u neki od mejnstrim medija kao što su Politika, NIN, Vreme i Novi magazin. Medijska aktivnost obojice novinara biva drastično pojačana nakon što je Darko Šarić lociran u Južnoj Americi (tačnije u Dominikanskoj Republici, prema svedočenju Šarića od 25. februara 2015. godine), i kada je zbog izvesnog hapšenja posredstvom advokata s Ministarstvom pravde dogovorio predaju 18. marta 2014. godine, samo dva dana posle održanih vanrednih parlamentarnih izbora na kojima je ubedljivu pobedu, osvojivši 48,35 odsto glasova i 158 mandata u Skupštini Srbije, odnela Srpska napredna stranka predvođena Aleksandrom Vučićem.

Sledeće >
< Prethodno
<< Nazad na sadržaj

„Predstavnici ove organizacije prvi put su se pojavili za vreme januarskih protesta opozicije i studenata 1997. godine, organizovanih zbog izborne krađe u Srbiji. U vrlo kratkom periodu, od januara do aprila te godine, u Beograd će stići 23 predstavnika ove organizacije, noseći sa sobom takozvane projekte, uglavnom s jednim naslovom – ’srušiti Miloševića’. Pored projekata, oni imaju i nešto zanosnije, a to su zelene novčanice koje nose predstavnici njihove obaveštajne službe, jer nije zgodno da se uvažena gospoda iz uvažene vladine organizacije bave tako trivijalnim poslovima. Inače, ova organizacija, zajedno sa Američkim informativnim centrom u Beogradu, koordinira aktivnost svih nevladinih organizacija koje su delovale na tadašnjem prostoru SRJ. I da budem potpuno jasan, kad je u pitanju rušenje ustavnog poretka, pa i samog Miloševića, nastupaju pod geslom ’cilj opravdava sredstva’, pa u svoje projekte uključuju i oblike nasilja po sistemu ako prođe – prođe“ (Mijatović, Z., Sačekuša za Srbiju: kako je tajni agent Državne bezbednosti blagovremeno upozoravao iz SAD, Pharos, Beograd, 2007, str. 180). ↑