Foto: Oksana Toskić

PREMIJERI ZA BRISANJE: Poslovi matematičara Miška

<< Nazad na sadržaj
  < Prethodno
     Sledeće >

Medijski koncern WAZ (Westdeutsche Allgemeine Zeitung) u prvoj deceniji novog milenijuma najveći je izdavač regionalne štampe u Nemačkoj, s tiražom od oko pola miliona primeraka, a već tada uveliko posluje i u regionu Zapadnog Balkana: u Srbiji je od 2001. godine 50 odsto suvlasnik Politike, od 2003. većinski vlasnik novosadskog lista Dnevnik; u Hrvatskoj će ubrzo steći polovični udeo u Europa pres holdingu, koji izdaje Jutarnji list, Slobodnu Dalmaciju, Gloriju, Globus i Kosmopoliten; u Makedoniji je suvlasnik dnevnih listova Dnevnik, Vest i Utrinski vesnik. Poslovna politika ovog koncerna podrazumeva profesionalizaciju menadžmenta i striktno nemešanje u uređivačku politiku medija, što se pokušalo primeniti i na prostoru Crne Gore, u koju se WAZ sprema da uđe početkom 2002. godine. U toku te i sledeće godine dolazi do određenog, pokazaće se, prividnog pregrupisavanja vlasništva u suverenističkim listovima Monitor i Vijesti, od kojih je prvi u vlasništvu firme Montenegropublic, a drugi pod firmom Daily Press, u kojima je većinski vlasnik Miodrag Perović, crnogorski tajkun, a po struci profesor matematike.

Montenegropublic razbija se na tri firme – Monitor, Antenu M i Studio Mouse – u kojima Perović poklanja većinski vlasnički udeo novinarima, zaposlenim u tim firmama, zadržavajući formalno 18 posto udela u prve dve, kako bi se koncentrisao na dnevnik Vijesti, koji već tada ima tiraž veći od druga dva štampana konkurenta – Dana i državne Pobjede. U narednom periodu se ispostavlja da Perovićev „filantropski“ gest vodi ka formiranju umnogome fiktivnog Udruženja za slobodno novinarstvo, koje je na kraju poslužilo da se novinarima koji su dobili svoje udele ispod pet posto ti udeli postepeno uskrate, a radnici koji više ne bi bili zaposleni – pokradu. Najzad, u proleće, 29. maja 2002, tadašnji direktor Vijesti Slavoljub Šćekić objavljuje da je postignut dogovor o strateškom partnerstvu s kompanijom WAZ, koja želi da kupi 50 odsto vlasništva tog lista, uz obavezu da ulaže u modernizaciju i tehnološko usavršavanje štamparije, slično kao i u beogradskoj Politici, da bi 14. marta 2003. godine bio potpisan i zvaničan ugovor o prodaji, u hotelu „Crna Gora“ u Podgorici, između Vijesti, tj. Daily Press-a, i WAZ-a na čijem je čelu Bodo Hombah.[1]

Tri godine kasnije, menadžment iz WAZ-ove centrale u Esenu otkriva postojanje tzv. crnih kasa i dvostrukog knjigovodstva, tj. da se značajna količina novca koja se odvaja stalno zaposlenima, honorarcima, ali i za usluge popravke i sl., daje „na ruke“, da se ne knjiži, te da se time automatski umanjuje prikaz prometa i troškova, čime su prikazani neodgovarajući iznosi za PDV, porez na zarade, socijalni doprinosi i porezi na njih; u izveštaju o reviziji br. 10/2006 izneta je i sumnja da je preduzeće Daily Press znalo za sve ove nepravilnosti i svesno ih tolerisalo, sa zaključkom da se s tim što pre mora prekinuti.[2] Budući da su Vijesti nastavile po starom, te da su neki od lukrativnih poslova suvlasnika bili vezani za prihode od mešetarenja koje je u knjigama bilo nemoguće evidentirati uz logično objašnjenje, godinu dana kasnije, 28. septembra 2007, WAZ je odlučio da raskine saradnju s Vijestima, ponudivši Miodragu Peroviću, Željku Ivanoviću, Slavoljubu Šćekiću i Ljubiši Mitroviću da ili prodaju svoj deo vlasništva WAZ-u, kako bi nemački koncern zadobio potpunu kontrolu i time eliminisao probleme u preduzeću koje je redovnim režimom rada proizvodila ova grupa ljudi, ili da po istoj ceni od četiri miliona evra otkupe prava WAZ-a, čime bi medijski gigant definitivno izašao iz Vijesti. U pismu upućenom suvlasnicima, Andreas Rudas u ime WAZ-ove firme Ost Holding GmbH iz Austrije, osnovane 1998. godine za upravljanje udelima WAZ grupacije u Istočnoj Evropi, navodi da je internom revizijom ustanovljeno da je utaja poreza deo svakodnevne poslovne prakse pomenute četvorke i da su Vijesti, kada im je naložena obustava takvog ponašanja i brzo otklanjanje problema uz pomoć nemačkih eksperata, ne samo ignorisale nego su se problemu aktivno suprotstavljale tako što su javno obmanjivale građane kako WAZ vrši politički pritisak i pokušava da utiče na uredništvo – sve u nastojanju da nastave da posluju ilegalno i da im se niko ne meša u kriminalne radnje. „Prema našim informacijama, na ovome ste insistirali i lažno prikazivali situaciju čak i stranim izaslanicima“, navodi se u pismu.[3]

Iz WAZ-a su ocenili da Vijesti primenjuju „riskantno tendenciozno izveštavanje i to sve više bez čistih i temeljnih istraživanja i dokaza“, ali i u svrhu „sopstvenih ekonomskih interesa“. Reč je o aktivnostima na berzi i manipulacijama akcijama preduzeća kao što su Fond Moneta, Plantaže, Budvanska rivijera, Jadransko brodogradilište, Luka Bar, Elektroprivreda, Telekom, Kombinat aluminijuma Podgorica (KAP) i drugih, koje su crnogoski suvlasnici, zajedno s povezanim licima iz Crnogorske komercijalne banke (Milka Ljumović, sestra Miodraga Perovića, do proleća 2009. godine bila je generalna direktorka CKB), najpre kupovali, a zatim im unapred smišljenim tekstovima i naslovima, pomoću sugestivnih medijskih tehnika, neosnovano dizali vrednost na berzi, da bi ih najzad prodavali i na takav nezakonit način koristili novinarstvo zarad sticanja lične materijalne koristi.[4] Ista grupa ljudi činila je i obrnuto, kada je najpre prodala svoje akcije u Luci Bar, da bi dve nedelje nakon toga, 8. maja 2007, u Vijestima izašao tekst pod nazivom „Luka tone, akcionari će tek osetiti po džepu“, a zatim padom cena akcija izazvali tzv. stampedo, tj. masovnu prodaju na tržištu akcija, koje su najzad pokupovali po mnogo nižoj ceni, znajući da je čitava stvar veštački iskonstruisana. Ovaj slučaj crnogorska novinarka Jadranka Rabrenović prijavila je Komisiji za hartije od vrijednosti zbog sumnje da su u pomenutom tekstu prekršene odredbe iz Zakona o hartijama od vrijednosti; odgovor Komisije nikada nije stigao.

Paralelno s tim, suvlasnicima Vijesti se iz CKB-a odobravaju krediti pod nezakonitim uslovima, pa je tako Slavoljub Šćekić, jedan od osnivača Vijesti i Daily Pressa, dugogodišnji urednik i aktuelni direktor TV Vijesti, 9. oktobra 2007. godine dobio svotu od milion evra, za koju je pod hipoteku založio stan od 48 m2 koji poseduje u Petrovcu, a koji je kupio dve i po godine ranije po ceni od 50.400 evra. U ugovoru je navedeno da Šćekić garantuje vraćanje kredita depozitom, ugovorom o zalozi na udelima u privrednom društvu, ugovorom o zalozi na akcijama, solo akceptiranom menicom sa meničnim ovlašćenjem i ugovorom o hipoteci na nekretninama, pod uslovom da pola iznosa vrati za mesec dana, a ostatak otplaćuje 20 godina. Godinu dana kasnije, 10. novembra 2008, isto lice od iste banke podiže još jedan kredit u iznosu od 60.000 evra, koji se vraća u šest jednakih mesečnih rata od po 10.000 evra – dakle, beskamatno. Njegov kolega Željko Ivanović, intimus Gordane Igrić, s jedne, i Ljiljane Smajlović, s druge strane, podigao je istog dana, iz iste banke, kredit u iznosu od milion evra, s jedinom razlikom u tome da čitav iznos, a ne polovinu, otplaćuje 20 godina, što bi značilo da mu je anualna rata, ako se posmatra samo glavnica, više od 4.000 evra mesečno – a ovo, dakako, budi sumnje u zajednička ulaganja dvojice suvlasnika, i to takvo da se novčani ulog vrlo brzo može obrnuti i isplatiti, baš kao u berzanskom ulaganju. Izvršni direktor Vijesti i njegova supruga poseduju više od deset hiljada kvadratnih metara livada, vinograda, šuma i pašnjaka, i suvlasnici su još oko šest hiljada kvadrata; vlasnici su stanova u Podgorici u Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog i imaju dva stana u Petrovcu, na identičnoj lokaciji kao i Šćekić, ukupne površine 170 m2, u potkrovlju koje su bespravno dogradili. U istoj zgradi stanove imaju i druga povezana lica: Katarina Perović – dva stana, od 45 m2 i od 62 m2, na prvom spratu, Boris Ljumović – dva stana, od 45 m2 i od 62 m2, na drugom spratu.[5]

„Vaše ukupno ponašanje je nespojivo sa etičkim i ekonomskim principima WAZ Media grupe, koja se zalaže za čisto i nezavisno izvještavanje i strogo se protivi korišćenju novinarskog izvještavanja u svrhu sopstvenih ekonomskih interesa“, piše Rudas suvlasnicima Vijesti. On je posebno skrenuo pažnju na činjenicu da su Vijesti počele da napadaju WAZ, iznoseći neistine o generalnom direktoru Ost Holdinga Srđanu Kerimu, koji je tada postao predsednik Generalne skupštine UN u Njujorku, što je u suprotnosti sa svim pravilima partnerske saradnje. Kada je list Pobjeda 4. oktobra 2007. godine prvi objavio vest da WAZ izlazi iz Vijesti i naveo razloge nezadovoljstva menadžmenta ponašanjem crnogorskih suvlasnika, Željko Ivanović za Radio Slobodna Evropa, medij o čijem uredništvu u Crnoj Gori sarajevski novinar i scenarista Šemsudin Radončić govori kao o filijali Miodraga Perovića, nazvao je taj tekst „paskvilom“, iako su svi navodi o kojima je Pobjeda tada pisala dokumentovani kao tačni u feljtonu koji je Srđan Kusovac priredio tri godine kasnije. Dvanaestog januara 2013. godine, specijalna državna tužiteljka za borbu protiv organizovanog kriminala Đurđina Ivanović saslušala je Milku Ljumović, zbog sumnje da je sa još pet menadžera oštetila CKB za pet i po miliona evra, a po krivičnoj prijavi koju je podneo mađarski menadžment te banke. Perovićevoj sestri određena je mera oduzimanja pasoša kako ne bi pobegla u Italiju, gde se bila sklonila od hapšenja i dvodnevnog pritvora kojem su bili izloženi njeni saradnici.[6]

     Sledeće > 
  < Prethodno
<< Nazad na sadržaj